Ireneusz Jabłoński, Członek Zarządu i ekspert Centrum im. Adama Smitha. Foto dzięki uprzejmości Centrum im. Adama Smitha

Warszawa – 28 listopada 2011

Dużym i niemiłym zaskoczeniem dla wielu obserwatorów okazała się niedawna informacja o tym, że austriacki nadzór bankowy zalecił podległym sobie bankom udzielanie pożyczek w Polsce.

Choć sytuacja różnych banków zagranicznych nie jest identyczna, to większość z nich, zupełnie niesłusznie, wrzuca nasz kraj do jednego kotła wspólnego dla całego regionu.

Co prawda banki austriackie, i nie tylko one, prowadzą w Polsce całkiem dochodowy interes, niefortunnie zaangażowały się jednak w działalność na Ukrainie i w Rumunii, gdzie poniosły ogromne straty.
I to właśnie było bezpośrednią przyczyną decyzji austriackiego nadzoru.

Fakt, że polskie banki córki tak dobrze funkcjonują na tle ich zagranicznych właścicieli, niesie ze sobą niebezpieczeństwo wykorzystywania ich środków finansowych do poprawy marnej sytuacji banku matki lub jej oddziałów w innych krajach.

Zagrożenie to jest o tyle realne, że dwa lata temu mieliśmy już do czynienia z próbami tego typu transferów.

I o ile przejęcie dywidendy jest naturalnym zwrotem z inwestycji, to w przypadku wyżej wspomnianych praktyk mieliśmy do czynienia raczej z próbami transferu na poziomie operacyjnym.
Innymi słowy, miało się to odbyć przez zawyżenie kosztów pożyczek lub odsprzedaż wątpliwej jakości aktywów.

Na szczęście proceder ten nie zdążył nabrać znaczącego rozmiaru ze względu na bardzo przytomną i konsekwentną politykę polskiego nadzoru bankowego.


Polonizacja banków

Dlatego też w dzisiejszej sytuacji zagranicznych właścicieli banków polskich, uwzględniając czynniki zarówno natury gospodarczej, jak i politycznej, należy bardzo poważnie rozważyć możliwość odkupienia przez kapitał krajowy przynajmniej tych banków, które są wystawione na sprzedaż.

W dzisiejszym świecie, jak widzimy, teoria o swobodzie przepływu kapitału i wolnym rynku rozumianym w kategoriach Smitha, w odniesieniu do tego i innych strategicznych sektorów, we współczesnej Europie jest dość iluzoryczna.

Nie jest tajemnicą także, że rządy subwencjonujące własne banki oczekują od nich określonej polityki kredytowej i zarządzania.

Banki z kolei przede wszystkim finansują i obsługują podmioty powiązane kapitałowo z krajem własnego pochodzenia, np.: bank polski będący własnością banku niemieckiego finansuje przede wszystkim firmy niemieckie działające na rynku polskim, a bank francuski podmioty francuskie itp.

Zatem patrząc realnie na powszechnie stosowaną praktykę i na wyżej wspomniane ryzyko, ze wszech miar właściwe jest poszukiwanie i szybkie wypracowanie modelu pozwalającego na odkupienie części banków, a co za tym idzie i udziałów rynkowych.

Uczyniłoby to nasz sektor bankowy bardziej odpornym na sytuacje zewnętrzne, również te wynikające z decyzji administracyjnych i politycznych podejmowanych przez inne rządy, i tym samym – bardziej bezpiecznym.


Realna polityka

Zauważmy, że istnieją takie polskie instytucje finansowe, które mają odpowiedni kapitał (lub zdolność do jego pozyskania) pozwalający na wykup banków należących do zagranicznych właścicieli.

Są to co prawda w większości przypadków podmioty z dominującym udziałem Skarbu Państwa, ale w obecnej sytuacji mogłyby być wykorzystane do pierwszego kroku operacji.

Drugim pożądanym i wręcz koniecznym krokiem powinna być redukcja udziału kapitału państwowego na rzecz rodzimego kapitału prywatnego.

Istnieje również co najmniej jedna całkowicie prywatna grupa kapitałowa, posiadająca duże doświadczenie w akwizycji i integracji, mogąca włączyć się samodzielnie w ten proces.

Rząd polski nie może, nawet z uwagi na szlachetną retorykę wolnorynkową, pomijać elementów polityki realnej.

Musi on co prawda w możliwie szerokim zakresie otwierać rynek na konkurencję, przede wszystkim łamiąc istniejące i powstające monopole, ale tam, gdzie mamy do czynienia z polityką gospodarczą obcych rządów, realizowaną bezpośrednio lub pośrednio przez duże organizmy gospodarcze, rząd nasz powinien się do tego bezpośrednio odnieść.

Zresztą poza sektorem bankowym dotyczy to również innych usług finansowych czy też sektora energetycznego.

Obrona racji stanu, która powinna być w centrum uwagi polskiego rządu, nie zależy tylko od polityki zagranicznej, ale również w znacznym stopniu od polityki wewnętrznej i coraz większym – od polityki gospodarczej.


Doraźne łatanie budżetu

Musimy być jednak świadomi tego, że kryzys europejski i tak nas nie ominie.

Mówiąc wprost, jest on pewnym obiektywnym zjawiskiem w naszym otoczeniu makroekonomicznym i na pewno będzie oddziaływał na naszą sytuację gospodarczą, aczkolwiek głównie poprzez zewnętrzną presję.

Jeśli ograniczymy możliwości importu skutków nieuchronnego kryzysu banków europejskich do naszego sektora bankowego, a temu służyłoby przejęcie części jego aktywów przez kapitał krajowy, to z pewnością złagodzimy możliwe negatywne oddziaływanie na całą gospodarkę narodową.

Mimo występujących zagrożeń w obecnej sytuacji możemy być umiarkowanymi optymistami.

Oczywiście pod warunkiem, że konsekwentne działania nadzoru bankowego będą kontynuowane, a polityka państwa pozwoli podmiotom krajowym na realizację strategii w perspektywie długoterminowej i nie będą one zmuszane do zaspokajania bieżących potrzeb budżetu.

To nie doraźne łatanie budżetu dywidendami, które mogą służyć finansowaniu inwestycji strategicznych, powinno być dla rządu kwestią priorytetową.


Alternatywa ze Wschodu

Jeśli nie zdecydujemy się teraz na odkup banków będących własnością podmiotów zagranicznych, to raczej pewne jest, że zostaną one wykupione przez zagraniczne instytucje finansowe pochodzące z tych samych krajów europejskich, co nie zmieni obecnych relacji i wynikających z nich czynników ryzyka.

Alternatywą dla tego rozwiązania może być wejście na polski rynek funduszy posiadających nadwyżki kapitałowe. A te mają tylko banki raptem z dwóch obszarów geograficznych: z Bliskiego albo Dalekiego Wschodu.

W tamtejszych krajach duże koncerny również realizują politykę gospodarczą i wręcz politykę zagraniczną swoich państw.

Rodzi się więc pytanie:
czy my nie powinniśmy na to w jakiś sposób aktywnie reagować?

Dzisiaj politykę zagraniczną uprawia się nie tylko na drodze dyplomatycznej lub – jak twierdził Clausewitz – wysyłając wojska, ale przede wszystkim poprzez ekspansję gospodarczą lub inne narzędzia natury ekonomicznej.
I my również powinniśmy postępować w ten sposób.

Wolny rynek jest wartością nie do przecenienia dla dynamicznego rozwoju gospodarczego kraju.
Jednak w sytuacjach przełomowych dla kształtowania nowych relacji w naszym otoczeniu geopolitycznym i makroekonomicznym zasady wolnorynkowe powinny czasami ustąpić polskiej racji stanu.


Ireneusz Jabłoński



Źródło: „Rzeczpospolita”

http://www.rp.pl/temat/2.html  



Ireneusz Jabłoński

Członek Zarządu i ekspert Centrum im. Adama Smitha

Ireneusz Jabłoński Foto dzięki uprzejmości Centrum im. Adama Smitha

Ireneusz Jabłoński urodził się w 1961 roku.

Absolwent Politechniki Łódzkiej oraz studiów podyplomowych bankowości w Szkole Głównej Handlowej.

Pracował w branży odzieżowej na terenie województwa łódzkiego, a następnie na kierowniczych stanowiskach w sektorze bankowości i finansów.

W latach 1994-1997 burmistrz Miasta Łowicza.

Od 1997 roku związany z branżą finansową i bankową. M.in. Prezes PBG Leasing, PKO Leasing Kredyt Lease SA, wiceprezes Banku Częstochowa SA i Banku Pocztowego SA, dyrektor w BRE Banku SA.

Autor licznych komentarzy i artykułów na tematy ekonomiczne w mediach.

Interesuje się historią antyczną i gospodarczą świata, podróżami oraz sportem. Był wieloletnim zawodnikiem AZS-u.

Żonaty, ma trzech synów. Żona jest pracownikiem naukowym Politechniki Łódzkiej.


Źródło: Centrum im. Adama Smitha

http://www.smith.org.pl/pl/pages/display/43  



ASTROMAN Magazine - 2011.10.30

Tomasz Wróblewski: Partia z fasonem

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=1090  


ASTROMAN Magazine - 2011.10.30

Ericpol wśród największych na świecie dostawców usług IT i oprogramowania

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=1089  


ASTROMAN Magazine - 2011.10.30

Wyniki badań GfK Polonia: Rząd nie usuwa prawdziwych barier w prowadzeniu biznesu

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=1088  


ASTROMAN Magazine - 2011.10.30

Gospodarczy dekalog BCC - rekomendacje dla nowego rządu i parlamentu

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=1087  


ASTROMAN Magazine - 2011.03.06

Błędy tak zwanych fachowców od gospodarki to nie wyjątek, tylko reguła

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=913  


ASTROMAN Magazine - 2011.03.06

Japońskie Technologie Środowiskowe - międzynarodowa konferencja w Warszawie

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=911  


ASTROMAN Magazine - 2010.10.08

Ryszard Horowitz w Pawilonie Polski na EXPO 2010

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=816  


ASTROMAN Magazine - 2010.09.02

Kto i jak wygrywa w trudnych czasach

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=795  


ASTROMAN Magazine - 2010.08.01

Francja chce zaoszczędzić 100 mld euro w ciągu trzech lat

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=772  


ASTROMAN Magazine - 2010.08.01

Balcerowicz nie ma racji. A Polacy mają prawo marzyć o polskiej Nokii

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=771  


ASTROMAN Magazine - 2010.07.26

Polska musi utworzyć pozytywne lobby w Unii Europejskiej

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=768  


ASTROMAN Magazine - 2010.06.13

Jak odnieść sukces w XXI wieku?

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=744  


ASTROMAN Magazine - 2010.05.11

Dlaczego Polska jest zieloną wyspą na oceanie kryzysu?

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=718  


ASTROMAN Magazine - 2010.05.02

Pawilon Polski doceniony na EXPO 2010 w Szanghaju

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=712  


ASTROMAN Magazine - 2010.03.09

X-Trade Brokers sponsorem zespołu F1 Vodafone McLaren Mercedes

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=678  


ASTROMAN Magazine - 2010.02.22

Kariera z Doliny Krzemowej. Tu nie ma wolnego czasu

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=667  


ASTROMAN Magazine - 2010.02.08

Polscy naukowcy modernizują akceleratory w CERN

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=660  


ASTROMAN Magazine - 2010.02.06

Trzeci sukces uczelni Koźmińskiego w rankingu "Financial Times"

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=659  


ASTROMAN Magazine - 2010.02.01

Comarch chce eksportować do Chin

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=655  


ASTROMAN Magazine - 2010.01.31

Firmy rodzinne tworzą ponad 10 procent polskiego PKB

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=654  


ASTROMAN Magazine - 2009.12.23

Polska pozostanie liderem wzrostu gospodarczego

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=625  


ASTROMAN Magazine - 2009.12.18

Gospodarkę trzeba nakręcać, szczególnie w okresie kryzysu

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=619  


ASTROMAN Magazine - 2009.12.16

Róbmy coś, bo ten dług nas pogrąży

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=616  


ASTROMAN Magazine - 2009.12.16

Ufaj rynkowi, a nie rządowi

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=615  


ASTROMAN Magazine - 2009.12.15

Biznes jest jak film drogi

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=614  


ASTROMAN Magazine - 2009.11.27

Świat idzie naprzód, a my wciąż tkwimy mentalnie w XIX wieku

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=604  


ASTROMAN Magazine - 2009.11.14

Polscy emigranci zarobili 125 miliardów EUR

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=599  


ASTROMAN Magazine - 2009.07.11

Instytut Problemów Jądrowych dołączył do japońskiego programu badań kosmicznych

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=538  


ASTROMAN Magazine - 2009.06.28

Miliardowe rachunki za analfabetyzm matematyczny

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=532  


ASTROMAN Magazine - 2009.06.11

Zdjąć menedżerom klapki z oczu

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=524  


ASTROMAN Magazine - 2009.06.08

Dyplom MBA nie gwarantuje stanowiska dyrektora

http://www.astroman.com.pl/index.php?mod=magazine&a=read&id=522