Trzy spośród 10 Zakładów Instytutu Problemów Jądrowych mieszczą się w pawilonie IPJ, sąsiadującym z gmachem Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego na posesji przy ul. Hożej 69 w Warszawie.

Instytut Problemów Jądrowych w Świerku dołączył do międzynarodowego zespołu naukowego, pracującego nad zbudowaniem pierwszego Kosmicznego Obserwatorium Ekstremalnego Wszechświata JEM-EUSO - poinformował rzecznik Instytutu Marek Pawłowski.
Celem eksperymentu JEM-EUSO (Japanese Experiment Module - Extreme Universe Space Observatory) jest zbudowanie pierwszego kosmicznego teleskopu do obserwacji zjawisk zachodzących w ziemskiej atmosferze wskutek oddziaływania cząstek promieniowania kosmicznego o ultrawysokich energiach.

Japońska Agencja Kosmiczna JAXA wyniesie teleskop na orbitę najprawdopodobniej w 2013 roku.

Po zainstalowaniu przy japońskim module Kibo na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, instrument będzie przez 3-5 lat monitorował atmosferę na obszarach o powierzchni dochodzącej do pół miliona kilometrów kwadratowych - kilkaset razy większych niż w najnowocześniejszych naziemnych obserwatoriach promieniowania kosmicznego.

"Z kosmosu docierają do nas cząstki o energiach nawet kilkadziesiąt milionów razy większych niż otrzymywane w akceleratorze LHC. Obserwując ich oddziaływanie z atmosferą, mamy szansę na odkrycie zjawisk, które najprawdopodobniej zaprowadzą nas do nowej fizyki" - wyjaśnia dr Jacek Szabelski z Zakładu Fizyki Promieniowania Kosmicznego Instytutu Problemów Jądrowych (ZFPK IPJ).
Przewiduje, że rocznie uda się zobaczyć od 350 do 1700 takich niezwykłych cząstek.

Naukowiec tłumaczy, że pierwotne promieniowanie kosmiczne składa się z cząstek trwałych, głównie protonów, ale są też elektrony, pozytrony, wysokoenergetyczne promieniowanie gamma oraz mała liczba antyprotonów.
Zderzając się z jądrami atomowymi gazów atmosferycznych, pierwotne promieniowanie produkuje kaskady cząstek elementarnych, w tym elektrony, które pobudzają azot do emisji światła fluoroscencyjnego.
Detektory teleskopu JEM-EUSO będą rejestrować te subtelne błyski superszybkimi kamerami cyfrowymi.

"Teleskop zostanie skierowany nie w czerń kosmosu, lecz w przeciwną stronę, ku Ziemi - mówi dr Szabelski. - Zamierzamy filmować błyski z szybkością kilkuset tysięcy klatek na sekundę, co pozwoli śledzić rozwój kaskad i ustalić energię i kierunek każdej cząstki o ultrawysokiej energii".

Teleskop eksperymentu JEM-EUSO znajduje się obecnie w ostatniej fazie przygotowań do rozpoczęcia budowy.

Naukowcy z ZFPK IPJ pracują zaś nad prototypem zasilacza do detektora wysokich energii w teleskopie.
"Nasz prototyp będzie spełniał wymagania dotyczące mocy, wagi oraz szybkości wyłączania. Ten ostatni czynnik jest niezwykle istotny, bo gdy w zasięgu detektora znajdzie się jasne światło, na przykład z Ziemi, trzeba go wyłączyć w ciągu mikrosekundy" - podkreśla Szabelski.
Dodaje, że jeśli zasilacze będą produkowane w Polsce, wartość przedsięwzięcia wyniesie 4-6 mln euro.

W skład kilkunastoosobowej grupy polskich naukowców, zaangażowanych w eksperyment JEM-EUSO, oprócz pracowników IPJ w Świerku, wchodzą przedstawiciele Centrum Badań Kosmicznych PAN, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu w Kielcach i Akademii Podlaskiej.
Jak informuje Pawłowski, do głównych zadań grupy będzie należało przygotowanie symulacji rozwoju wielkich pęków atmosferycznych, badanie zjawisk świetlnych w atmosferze, budowa elementów teleskopu, kalibracja fotopowielaczy i analiza danych obserwacyjnych.

Zagadnienia związane z budową teleskopu JEM-EUSO są omawiane podczas trwającej właśnie w Łodzi Międzynarodowej Konferencji Promieniowania Kosmicznego (International Cosmic Ray Conference, ICRC).
Na spotkanie przyjechało niemal tysiąc naukowców z 57 krajów świata.


PAP

09.07.2009


http://www.wnp.pl/wiadomosci/84442.html  



Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana


Instytut Problemów Jądrowych zajmuje się badaniami podstawowymi z dziedziny fizyki subatomowej (fizyka cząstek elementarnych i jądrowa, fizyka plazmy gorącej itp.) oraz stosowaniem metod fizyki jądrowej i produkcją odpowiednich urządzeń dla rozmaitych gałęzi nauki i gospodarki, w tym zwłaszcza medycyny. Zatrudnia wybitnych naukowców i inżynierów, kształci kadrę (studium doktoranckie, przewody habilitacyjne), prowadzi specjalistyczne szkolenia, współpracuje z czołowymi ośrodkami naukowymi na świecie.

Główna siedziba Instytutu Problemów Jądrowych leży na terenie Ośrodka Świerk położonego w odległości ok. 30 km od centrum Warszawy.

Główną siedzibą Instytutu jest ośrodek w Świerku k. Otwocka. Mieści się tam pięć zakładów naukowych, Dział Szkolenia i Doradztwa, Dział Informatyki, Zakład Aparatury Jądrowej (producent akceleratorów medycznych) oraz Zakład Transportu Samochodowego. W Warszawie są zlokalizowane trzy zakłady IPJ, a w Łodzi - jeden.


http://www.ipj.gov.pl/pl/rob3nasz.php  



Andrzej Sołtan

Andrzej Sołtan

Urodził się 25.10.1897 roku.
Fizyk jądrowy. Autor wielu prac naukowych z dziedziny promieni X, spektroskopii promieniowania elektromagnetycznego pośredniego między nadfioletem i promieniami X, oraz reakcji jądrowych.
Przebywając w latach 1932-33 w Pasadenie (USA) wytworzył pierwsze sztuczne strumienie neutronów z reakcji jąder litu i berylu z jonami ciężkiego wodoru; reakcje te stały się na długo podstawowym źródłem otrzymywania neutronów.
Od 1947 roku profesor Uniwersytetu Warszawskiego, od 1952 roku członek Polskiej Akademii Nauk.
Organizator Instytutu Badań Jądrowych w Świerku i pierwszy jego dyrektor (1955). Współorganizator Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej i wieloletni członek Rady Naukowej tego Instytutu.
Zmarł 10.12.1959 roku.
Ważniejsze prace:
Artificial Production of Neutrons (1934, z H.R. Cranem i Ch.Ch. Lauritsenem),
Interaction of Fast Neutrons with Atomic Nuclei (1938).